Nekoliko sedmica pred 5. jul 2025. godine, atmosfera na globalnom nivou počela je da se mijenja – ne zbog neke potvrđene opasnosti, prirodnog fenomena ili političkog konflikta, već zbog jedne priče iz japanske kulture. U pitanju nije bio zvaničan izveštaj naučne institucije niti alarm međunarodnog bezbednosnog saveta – već narativ iz jedne mange, grafičke novele koja je nastala kao fikcija, ali je pokrenula lavinu vrlo stvarnih reakcija.
Sve je počelo kada je autorka Rio Tacuki još 2021. godine objavila svoju mangu pod nazivom „Budućnost koju sam vidjela“. U ovom delu, naizgled bez velikog fokusa, pominje se 5. jul 2025. kao datum kada će se dogoditi neka vrsta katastrofe. Ono što je posebno zanimljivo jeste da nije objašnjeno šta tačno treba da se dogodi – ne navodi se priroda događaja, razmere niti kontekst. Ipak, ta zagonetna nedorečenost upravo je ono što je, ironično, izazvalo najviše uzbune.
Od trenutka kada su čitaoci prvi put primetili ovaj datum u stripu, sve je krenulo da se razvija kao klasičan slučaj modernog viralnog fenomena. Na društvenim mrežama, posebno na platformama kao što su TikTok, X (bivši Twitter) i Instagram, počeli su da se pojavljuju video-klipovi, ilustracije, tumačenja i teorije zavere, sve vezano za ovaj konkretan datum. Ubrzo su pojedinci počeli da analiziraju kadar po kadar mange, pokušavajući da uspostave paralelu između fiktivnih scena i stvarnog sveta.
Teorije su se nizale: neki su tvrdili da ilustracije aludiraju na zemljotrese, drugi su verovali da se radi o terorističkom napadu, dok je treća grupa tvrdila da će to biti dan božanske intervencije ili kosmičkog obrta. Ono što sve ove teorije povezuje jeste potpuni izostanak dokaza, ali i prisustvo intenzivne emocije – straha, neizvesnosti i uznemirenosti.
Iako su razumevanje i interpretacija mange kao umetničkog dela bili u pozadini, pažnju je privukla upravo tajnovita simbolika i otvorenost za interpretaciju. Svaki kadar mange mogao je poslužiti kao „dokaz“, svaka scena tumačena kao nagoveštaj, a svaki dijalog kao upozorenje. Upravo zbog toga, priča se preselila iz sveta stripova u kolektivnu podsvest, a zatim i – u ekonomsku stvarnost.
U vrlo kratkom roku, turistički sektor u Japanu osetio je direktne posledice ovog straha. Putnici iz Kine, Hong Konga, Tajlanda i Vijetnama, ali i manji broj evropskih posetilaca, počeli su masovno da otkazuju rezervacije za period oko 5. jula. Prema dostupnim podacima, otkazi su se kretali u zapanjujućim procentima:
-
50% manje rezervacija iz Hong Konga
-
Čak 83% pad u rezervacijama iz Kine, Vijetnama i Tajlanda
-
Do 40% manje prodatih avionskih karata
Za industriju koja se tek oporavlja od posledica pandemije COVID-19, ovo je bio ozbiljan udarac. Umesto da se fokusira na održivost i oporavak, turizam je morao da se bavi – panikom izazvanom mangom.
U međuvremenu, japanske vlasti pokušale su da smire situaciju. Guverner prefekture Mijagi, Jošihiro Murai, pozvao je i domaće stanovništvo i strane turiste da ne pridaju značaj „lažnim proricanjima“ i da se oslone na zvanične informacije. No, njegov apel se pokazao slabim oružjem protiv već raširenog straha. Internet je već bio prepun sadržaja koji potvrđuje slutnju, a racionalni argumenti teško su se probijali kroz šum kolektivne panike.
Uloga medija i društvenih mreža pokazala se ključnom u ovoj situaciji. U potrazi za „klikovima“, mnogi portali i influenseri su nekritički prenosili tvrdnje koje su se oslanjale na:
-
Nepoverljive „analize“ ilustracija iz mange
-
Nepovezane informacije o prirodnim katastrofama
-
Simbole iz astrologije, astronomije i čak saobraćajnih znakova
-
Poređenja sa ranijim tragedijama, uključujući 11. septembar
Ovaj vrtlog dezinformacija stvorio je atmosferu kolektivne strepnje. Sve više ljudi, naročito mlađe populacije, počelo je da postavlja pitanja i izražava zabrinutost. Psiholozi su upozorili na mogući fenomen poznat kao kolektivna psihoza, kada dovoljno ljudi počne da veruje u određenu ideju, bez obzira na realne dokaze.
